Τι είναι το μεταγενέστερο σύνδρομο COVID-19 (ή PCS);
Στην αρχή της πανδημίας επικρατούσε η εντύπωση, πως η ασθένεια διαρκεί μόνο λίγες ημέρες. Έπειτα, οι ασθενείς θα μπορούσαν να συνεχίσουν την κανονική τους ζωή. Αυτό αποδείχθηκε λανθασμένο. Ένα ποσοστό ασθενών, μετά τη νόσηση από COVID-19, συνεχίζουν να βιώνουν κόπωση, επίμονα συμπτώματα και μεταγενέστερη νευροανοσολογική εξάντληση παρόμοια με αυτή που παρατηρήθηκε σε ασθενείς με SARS. Κατά συνέπεια, η κατάσταση αυτή ονομάστηκε μεταγενέστερο COVID-19 σύνδρομο (Post COVID-19 Syndrome, PCS).
Τι είναι όμως το συνδρομο; Ένα σύνδρομο αναφέρεται σε μια συλλογή συμπτωμάτων με αιτιολογία που μπορεί να μην είναι σαφής. Αντίθετα, μια ασθένεια έχει ένα καθορισμένο σύνολο συμπτωμάτων και μια ανάλογη αιτιολογία. Έτσι, το PCS, όντας σύνδρομο, πιθανότατα περιλαμβάνει πολλαπλές παθοφυσιολογικές παρατηρήσεις και υποτύπους.
Τι χαρακτηρίζει το PCS;
Χαρακτηρίζεται από επίμονη πολϋοργανική βλάβη λόγω σοβαρών φλεγμονωδών αντιδράσεων, στέρησης οξυγόνου, θρομβωτικής μικροαγγειοπάθειας και φλεβικής θρομβοεμβολής, .Η δύπνοια, η κόπωση και οι γνωστικές διαταραχές είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα PCS. Άλλα συμπτώματα, όπως αλλαγές διάθεσης, άγχος, αϋπνία, κεφαλαλγία, πονόλαιμος, δυσλειτουργία στην οσμή και τη γεύση, βήχας, πόνος στο στήθος, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, διάρροια, ναυτία, μυαλγία, πόνος στις αρθρώσεις, τριχόπτωση και δερματικά εξανθήματα μπορεί επίσης να είναι παρόντα.
Πόσο συχνά εμφανίζεται;
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν σε επιπολασμό, μοτίβο υποτροπής, διάρκεια και επίπεδο σοβαρότητας. Σύμφωνα με δημοσιευμένες εκθέσεις, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών του Ηνωμένου Βασιλείου (ONS), περίπου το 10 % – 30 % (ή ακόμα υψηλότερο σε ορισμένες μελέτες) των επιζώντων COVID-19 αναπτύσσουν PCS.
Πότε εμφανίζεται το PCS;
Μετά από μια περίοδο επώασης περίπου 5 ημερών, τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικά ή να αναπτύξουν συμπτωματικό COVID-19. Στην τελευταία περίπτωση, τα άτομα συνήθως αναπτύσσουν πρώτα ήπια νόσο, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή ή κρίσιμη ασθένεια περίπου την 5η – 10η ημέρα μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων, αντίστοιχα. Ο επιπολασμός ασυμπτωματικού, ήπιου, σοβαρού και κρίσιμου COVID-19 εκτιμάται σε 40%, 40%, 15% και 5% των περιπτώσεων, αντίστοιχα. Μετά από οξεία COVID-19 που διαρκεί περίπου 3-4 εβδομάδες, τα άτομα συνήθως δεν είναι πλέον θετικά για τον ιό σε δοκιμή RT-PCR σε δείγματα της ανώτερης αναπνευστικής οδού, αλλά τα συνεχιζόμενα συμπτώματα μπορεί να εξακολουθούν να υπάρχουν. Όταν αυτά τα συνεχιζόμενα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 3 μήνες από την έναρξη των συμπτωμάτων, τότε γίνεται λόγος για μεταγενέστερο σύνδρομο COVID-19 (PCS), σύμφωνα με τις οδηγίες του Health & Care Excellence (NICE), Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) και του Royal College of General Practitioners (RCGP).
Υπάρχουν υπoτύποι PCS;
Δεδομένου ότι παρατηρείται πλήθος συμπτωμάτων σε άτομα με μεταγενέστερο COVID-19 σύνδρομο, η ιατρική κοινότητα έχει αναγνωρίσει διαφορετικούς υποτύπους PCS. Έξι υποτύπου PCS με βάση την τρέχουσα βιβλιογραφία έχουν έως τώρα αναφερθεί:
- multi-organ sequelae (NSC-MOS, μη σοβαρή πολϋοργανική διαταραχή COVID-19),
- pulmonary fibrosis sequelae (PFS, διαταραχή τύπου πνευμονικής ίνωση),
- myalgic encephalomyelitis or chronic fatigue syndrome (ME/CFS, μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα ή σύνδρομο χρόνιας κόπωσης),
- postural orthostatic tachycardia syndrome (POTS, σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας),
- post-intensive care syndrome (PICS, σύνδρομο μετα-εντατικής θεραπείας) και
- medical or clinical sequelae (MCS, ιατρικά ή κλινικά επακόλουθα).
Κάθε υποτύπος διαφέρει στις συμπτωματικές εκδηλώσεις, τους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς και τις παρεμβατικές προσεγγίσεις, αν και μπορεί να υπάρχει κάποιος βαθμός επικάλυψης.
Πόσο διαρκεί το PCS;
Αρκετές μελέτες έχουν αναφέρει ότι το PCS μπορεί να διαρκεί για περισσότερο από 3-6 μήνες, ενώ άλλες κάνουν λόγο για διάρκεια χρόνων και πως ο μηχανισμός του πρέπει να αποσαφηνιστεί με περαιτέρω έρευνα. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, η παρατεταμένη ασθένεια φαίνεται να συνδέεται με μεγαλύτερη ηλικία και πολλαπλές χρόνιες ιατρικές παθήσεις.
Η μετα-ιογενής κόπωση δεν είναι ασυνήθιστη και έχει αναφερθεί μετά από μόλυνση από άλλους ιούς και πρωτοβακτήρια, όπως αυτά που προκαλούν γρίπη, έρπη, βρουκέλλωση, νόσο Έμπολα, πυρετό του ποταμού Ross και πυρετό Q. Ο μηχανισμός στον οποίο βασίζεται η χρόνια κόπωση που προκαλείται από αυτές τις λοιμώξεις μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνιση του PCS.
Ποια συστήματα του ανθρώπινου σώματος επηρεάζονται;
Κατά το μεταγενέστερο COVID-19 σύνδρομο (PCS) επηρεάζονται πολλαπλά συστήματα οργάνων, όπως:
- το νευρικό σύστημα με παρατηρήσεις αϋπνίας, άγχους και κατάθλιψης, γνωστικές διαταραχές στη μνήμη και τη συγκέντρωση, κεφαλαλγία, ζάλη και περιφερική νευροπάθεια, αλλά και διαταραχές στο αυτί, τη μύτη και το λαιμό, όπως ρινορροΐα, μεταβολές οσμής και γεύσης, πόνος στο αυτί, εμβοές, βήχας και πονόλαιμος,
- το αναπνευστικό σύστημα με παρουσία δύσπνοιας και βήχα,
- το καρδιαγγειακό σύστημα με πόνο στο στήθος, αίσθημα παλμών και ταχυκαρδία,
- το γαστρεντερικό σύστημα με κοιλιακό πόνο, ναυτία και διάρροια,
- το μυοσκελετικό σύστημα με κόπωση, μυαλγία και πόνο στις αρθρώσεις και
- γενικευμένες διαταραχές όπως ρίγη, πόνος και πυρετός.
Ποιες είναι οι νευρομυικές επιπλοκές του PCS;
Η λοίμωξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) από τον SARS-CoV-2 είναι αποτέλεσμα i) άμεσης επαφής του ΚΝΣ με τον ιό, ii) άμεσης λοίμωξης των εγκεφαλικών αιμοφόρων αγγείων, iii) διαταραχής του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, iv) σχηματισμού θρόμβου ή v) έμμεσης νευρολογικής βλάβης. Αναφορικά με τους θρόμβους κατά την COVID-19, φαίνεται ότι η πήξη διαδίδεται στο σώμα με παρόμοιο (αλλά όχι πανομοιότυπο) τρόπο με το σύνδρομο ενδοαγγειακής πήξης και ότι ορισμένα χαρακτηριστικά αλληλεπικαλύπτονται με σύνδρομο αντιφωσφολιπιδών αντισωμάτων, αιμοφαγοκυτικό σύνδρομο και θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια. Επιβεβαιώθηκε επίσης η απελευθέρωση ουδετερόφιλων, γνωστός μηχανισμός σχηματισμού ενδοαγγειακού θρόμβου στο σύνδρομο αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων, υποδηλώνοντας τη συμμετοχή του στην παθογένεια της νόσου.
Επιπλέον, η έμμεση νευρολογική βλάβη μπορεί να σχετίζεται με συστηματικές καταστάσεις, όπως υποξία, ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων, σήψη και σοκ. Τέλος, η συστηματική υπερκυτοκιναιμία (καταιγίδα κυτοκινών) μπορεί να προκαλέσει δευτερογενή φλεγμονή του νευρικού ιστού με διαταραχή του αιματεγκεφαλικού φραγμού.
Ενισχύστε την Υγεία σας
Ελπίζουμε ότι βρήκατε χρήσιμες τις πληροφορίες αυτού του άρθρου. Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για το πώς η γενετική μπορεί να βελτιώσει την υγεία σας, συνιστούμε την υπηρεσία PCR COVID-19 της DNA Therapeutics. Αυτή η υπηρεσία προσφέρει εξειδικευμένη γενετική ανάλυση για να σας βοηθήσει στην πρόληψη και διαχείριση της υγείας σας.
Μοιράσου το:
- Πατήστε για κοινοποίηση στο Facebook(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο LinkedIn(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Twitter(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Reddit(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Pinterest(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Πατήστε για να μοιραστείτε στο Telegram(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Πατήστε για να μοιραστείτε στο WhatsApp(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για αποστολή ενός συνδέσμου μέσω email σε έναν/μία φίλο/η(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για εκτύπωση(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)