Το πρώτο κρούσμα της όμικρον αναφέρθηκε από την Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου 2021, αν και είναι πιθανή η ύπαρξη μη αναγνωρισμένων κρουσμάτων σε αρκετές χώρες πριν από τότε. Λίγες ημέρες αργότερα αναφέρθηκε επόμενο κρούσμα στο Χονγκ Κονγκ σε έναν ταξιδιώτη από τη Νότια Αφρική. Έτσι, στις 25 Νοεμβρίου 2021, περίπου 23 μήνες μετά από το πρώτο αναφερόμενο κρούσμα COVID-19, με 260 εκατομμύρια κρούσματα παγκοσμίως και 5,2 εκατομμύρια θανάτους, αναφέρθηκε μια νέα παραλλαγή ανησυχίας (Variant of Concern, VoC) του SARS-CoV-2, η λεγόμενη όμικρον. Η ιεράρχηση των συγκεκριμένων παραλλαγών του SARS-CoV-2 σε «Παραλλαγή Ενδιαφέροντος (VoI)» και «Παραλλαγή Ανησυχίας (VoC)» προωθεί την παγκόσμια παρακολούθηση και έρευνας και αντίστοιχα την ενημέρωση της συνεχιζόμενης παγκόσμιας αντίδρασης στην πανδημία COVID-19. Ενδεικτικά, η εμφάνιση των παλαιότερων VoCs – άλφα, βήτα και δέλτα – συσχετίστηκε με νέα κύματα λοιμώξεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ποια είναι τα μοριακά χαρακτηριστικά της όμικρον;
Η αλληλουχία της όμικρον δείχνει περίπου 50 μεταλλάξεις και διαγραφές (π.χ. 69-70del, T95I, G142D/143–145del, K417N, T478K, N501Y, N655Y, N679K και P681H) στο γονιδίωμα του ιού, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 30 στην πρωτεΐνη ακίδας (δηλαδή στο γονίδιο S του ιού), που χρησιμοποιείται για να συνδεθεί ο ιός με τα κύτταρα του ξενιστή. Ως εκ τούτου δημιουργείται ανησυχία, καθώς τα αντισώματα που προκαλούνται από το εμβόλιο ή τη φυσική λοίμωξη και εξουδετερώνουν τον ιό στοχεύουν κυρίως την πρωτεΐνη ακίδας. Οι αναφερόμενες μεταλλάξεις ξεχωρίζουν την όμικρον από άλλες γνωστές παραλλαγές . Αυτές οι μεταλλάξεις μπορεί να είναι δυνητικά σημαντικές και να μεταβάλουν τις αντιδράσεις του οργανισμού σε εμβόλια, θεραπείες και μεταδοτικότητα. Ωστόσο, η όμικρον περιλαμβάνει και γνωστές μεταλλάξεις που αλληλεπικαλύπτονται με εκείνες των άλφα, βήτα, γάμμα ή δέλτα VoCs, καθιστώντας ήδη γνωστό ποιες οδηγούν σε αυξημένη μεταδοτικότητα, υψηλότερη ιογενή δεσμευτική συγγένεια και υψηλότερη διαφυγή από τα αντισώματα. Ωστόσο, πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι οι περισσότερες από τις εναπομένουσες μεταλλάξεις στην όμικρον δεν είναι γνωστές, με αποτέλεσμα υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας αναφορικά με την ιογενή συμπεριφορά και την ευαισθησία στην ανοσία μετά τον εμβολιασμό.
Είναι η όμικρον πιο μεταδοτική;
Η όμικρον μπορεί να μολύνει 3 έως 6 φορές περισσότερους ανθρώπους από την μετάλλαξη δέλτα, κατά την ίδια χρονική περίοδο. Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, η όμικρον αναμένεται να εκτοπίσει τη δέλτα από κυρίαρχη παραλλαγή στη Νότια Αφρική. Το θετικό είναι ότι έως τώρα δεν έχουν διατυπωθεί ανησυχητικές κλινικές παρατηρήσεις.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ταχεία άνοδος της παραλλαγής στη Νότια Αφρική υποδηλώνει ότι έχει κάποια ικανότητα να αποφύγει την υπάρχουσα ανοσοποίηση. Συγκεκριμένα, οι επαναμολύνσεις στη Νότια Αφρική έχουν αυξηθεί καθώς η όμικρον εξαπλώνεται. Όπως αναφέρουν και οι επιστήμονες “Δυστυχώς, αυτό είναι το τέλειο περιβάλλον για την ανάπτυξη παραλλαγών που είναι ικανές να διαφύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα”.
Η έρευνα πίσω από την όμικρον
Μια ομάδα με επικεφαλής την Penny Moore, ιολόγο στο NICD και το Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ, μέτρησε την ικανότητα εξουδετερωτικών αντισωμάτων (neutralizing) ή αντισωμάτων αναστολείς του ιού (virus-blocking) που προκαλούνται από προηγούμενη μόλυνση και εμβολιασμό, ως προς την ικανότητά τους να σταματήσουν τη μόλυνση των κυττάρων από την όμικρον. Η ομάδα της κατασκεύασε «ψευδοϊούς» – μια εργαστηριακή έκδοση του HIV που χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2 για να μολύνει τα κύτταρα – που ταιριάζουν με την όμικρον καθώς φέρουν 32 μεταλλαγές στην ακίδα. Οι μεταλλάξεις ακίδας της όμικρον- ιδιαίτερα στην περιοχή που αναγνωρίζει τους υποδοχείς στα ανθρώπινα κύτταρα – υποδηλώνουν ότι η παραλλαγή θα αμβλύνει τη δραστικότητα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Η «πολυμεταλλαγμένη ακίδα» αποδείχθηκε πλήρως ανθεκτική απέναντι στα εξουδετερωτικά αντισώματα από τους περισσότερους ανθρώπους που δοκίμασαν, οι οποίοι είτε είχαν λάβει δύο δόσεις εμβολίου mRNA είτε είχαν αναρρώσει από τον COVID-19. Ωστόσο, εάν η όμικρον μπορεί να αποφύγει την εξουδετέρωση των αντισωμάτων, αυτό δεν σημαίνει ότι οι ανοσολογικές αντιδράσεις που προκαλούνται από τον εμβολιασμό και την προηγούμενη μόλυνση δεν θα προσφέρουν καμία προστασία από την παραλλαγή. Μελέτες ανοσίας δείχνουν ότι τα μέτρια επίπεδα εξουδετέρωσης των αντισωμάτων μπορούν να προστατεύσουν τους ανθρώπους από σοβαρές μορφές COVID-19, λέει ο Miles Davenport, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Άλλες πτυχές του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδιαίτερα τα Τ λεμφοκύτταρα, μπορεί να επηρεαστούν λιγότερο από τις μεταλλάξεις της όμικρον από ότι τα εκκρινόμενα αντισώματα. Ως εκ τούτου, «οι τρίτες δόσεις εμβολίων υπερφορτίζουν τον οργανισμό με εξουδετερωτικά αντισώματα, τα οποία αποτελούν προπύργιο κατά της όμικρον» και της ικανότητάς της να αποφύγει τα αντισώματα, λέει ο Bieniasz.
Τα υπάρχοντα εμβόλια προστατεύουν από την όμικρον;
Μέχρι στιγμής τα περισσότερα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 έχουν παραμείνει αποτελεσματικά στην πρόληψη της σοβαρής νόσου COVID-19, της νοσηλείας και του θανάτου, για όλες τις προηγούμενες παραλλαγές, συμπεριλαμβανομένης και της δέλτα. Η αποτελεσματικότητα μπορεί να εξαρτάται περισσότερο από τις ανοσολογικές αποκρίσεις των Τ-κυττάρων παρά από τα αντισώματα αυτά καθαυτά . Μελέτες μάλιστα σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες 3.000.000-8.000.000 ατόμων ανέφεραν αποτελεσματικότητα του εμβολίου έως και 90% ακόμη και έως 6 μήνες μετά τον εμβολιασμό. Με βάση τα δεδομένα από προηγούμενες VoCs, τα άτομα που εμβολιάζονται είναι πιθανό να έχουν πολύ χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης από λοίμωξη λόγω της όμικρον. Ωστόσο, μελέτες διεξάγονται στη Νότια Αφρική για να εξετάσουν την αντίδραση των αντισωμάτων και των Τ λεμφοκυττάρων έναντι της όμικρον. Ακόμα και αν τα τρέχοντα εμβόλια αποδείχθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά, είναι πιθανό να εξακολουθούν να παρέχουν κάποια προστασία, δήλωσε η Wendy Barclay, επικεφαλής της Εθνικής Κοινοπραξίας Ιολογίας G2P-UK. «Εάν έχουμε μια παραλλαγή που είναι αντιγονικά μακρινή και δεν εξουδετερώνεται σε ένα ορισμένο επίπεδο αντισωμάτων, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε: μπορούμε να αυξήσουμε τα συνολικά επίπεδα αντισωμάτων, επειδή μερικές φορές η ποσότητα μπορεί να αντισταθμίσει την έλλειψη αντιστοιχίας», είπε και συνέχισε λέγοντας «Θα ήθελα να παροτρύνω έντονα τους ανθρώπους να αξιοποιήσουν την ευκαιρία για να δώσουν στο ανοσοποιητικό τους σύστημα την καλύτερη ποσοτική ευκαιρία που έχουν με τη λήψη αναμνηστικών δόσεων και την πλήρη πορεία του εμβολιασμού.» Τα παραπάνω συνηγορούν ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στις εταιρείες ανάπτυξης εμβολίων να προσαρμόσουν και να εξελίξουν τα εμβόλιά τους στα νέα δεδομένα.
Ενισχύστε την Υγεία σας
Ελπίζουμε ότι βρήκατε χρήσιμες τις πληροφορίες αυτού του άρθρου. Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για το πώς η γενετική μπορεί να βελτιώσει την υγεία σας, συνιστούμε την υπηρεσία PCR COVID-19 της DNA Therapeutics. Αυτή η υπηρεσία προσφέρει εξειδικευμένη γενετική ανάλυση για να σας βοηθήσει στην πρόληψη και διαχείριση της υγείας σας.
Μοιράσου το:
- Πατήστε για κοινοποίηση στο Facebook(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο LinkedIn(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Twitter(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Reddit(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για κοινοποίηση στο Pinterest(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Πατήστε για να μοιραστείτε στο Telegram(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Πατήστε για να μοιραστείτε στο WhatsApp(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για αποστολή ενός συνδέσμου μέσω email σε έναν/μία φίλο/η(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)
- Κλικ για εκτύπωση(Ανοίγει σε νέο παράθυρο)